SO WHAT - acroniem voor Supporting new Opportunities for Waste Heat And cold valorisation Towards EU Decarbonization - is een grensoverschrijdend project dat kadert in het Europese onderzoeks- en innovatieprogramma Horizon 2020. Het projectconsortium wordt getrokken door de Italiaanse kennisinstelling RINA Consulting (www.rina.org) en bestaat uit 20 projectpartners verspreid over gans Europa. De Belgische partners zijn POM Antwerpen en de Kempische kmo Kelvin Solutions. 

Het doel van het project is het ontwikkelen van een algemeen toepasbare tool om op basis van beschikbare data in een vroege fase business cases te kunnen berekenen rond de uitwisseling van restwarmte en -koude. De tool kan helpen om investeerders in een warmtenetproject over de streep te trekken, en is nuttig voor de verschillende deelnemende partijen aan een dergelijk project:

• Financiële afweging restwarmtebron
• Financiële afweging voor partner die het warmtenet aanlegt en zal beheren
• Financiële afweging voor afnemers van de restwarmte

Het project loopt tot november 2022.

R-ACES staat voor “fRamework for Actual Cooperation on Energy on Sites and Parks” en is een Europees gesubsidieerd Horizon 2020-project.

R-ACES betekent een stapsgewijze verandering in de bijdrage van de Europese industrie aan de klimaatdoelstellingen van de EU. De industriële sector vertegenwoordigt immers 25% van alle energievraag en 50% van de totale vraag naar koeling en verwarming op het continent; toch is slechts 16% afkomstig van hernieuwbare energiebronnen. Door in te zetten op collectieve maatregelen en clustering kan de efficiëntie van de industrie drastisch worden verhoogd. 

Het project wordt uitgevoerd door 8 partners uit 6 landen. Het project heeft als doelstelling om op bedrijventerreinen minstens 10% emissiereductie te realiseren door overtollige energie uit te wisselen, gebruik te maken van hernieuwbare energiebronnen en alles aan elkaar te koppelen met slimme energiebeheersystemen. Een ecoregio is een geografisch gebied waar energie- en informatie-uitwisselingen plaatsvinden tussen verschillende bedrijven en actoren om afval en energieverbruik te verminderen. 

R-ACES bundelt de kennis en ervaring die is opgedaan in EU- en nationale projecten in een set van drie gerichte instrumenten, namelijk een zelfbeoordelingsinstrument, een juridisch instrument en een slim energiebeheerplatform voor clusters. De tools zijn ingebed in ondersteunende acties die zijn opgebouwd rond peer-to-peer leren, meer formele cursussen en webinars, en serious games. Samen stellen ze een cluster in staat om echt een ecoregio te worden en een zinvolle energiesamenwerking op te zetten. Het volledige pakket aan tools en ondersteuning is gericht op de high-potential clusters die in de European Thermal Roadmap zijn geïdentificeerd. Het zal worden gevalideerd in drie ecoregio's, actief worden ingezet in nog eens zeven regio's en verspreid over negentig regio's in heel Europa. Daarnaast zullen de tools en ondersteuningsmethodiek na afloop van dit project op duurzame wijze ter beschikking worden gesteld aan derden.

Het project is gestart in juni 2020 en loopt tot november 2022.

Situering
Samen met partners uit Vlaanderen en Nederland wordt het ‘energiemakelaarsschap’ gelanceerd én getest. Het gaat over een publieke makelaar die (rest)energie van bedrijven koppelt aan potentiële energieklanten. De POM en provincie Oost-Vlaanderen trekken twee cases waarop de ontwikkelde methodiek toegepast wordt: Zelzate en Dendermonde.
Zelzate
De eerste betreft in hoofdzaak de valorisatie van restwarmte afkomstig van staalproducent Arcelor Mittal Gent om een collectief warmtenet te voeden in Zelzate. Na inventarisatie en eerste doorrekeningen loopt nu een haalbaarheidsstudie. De studie wordt uitgevoerd door Ingenium, het bureau heeft reeds ervaring opgebouwd rond warmtenetten in Oostende en Roeselare. Grote verbruikers zoals het psychiatrisch centrum en het zwembad worden mogelijks aangesloten op het net. De haalbaarheidsstudie moet investeringsbeslissingen mogelijk maken voor kandidaat warmtenetbeheerders- en distributeurs, warmteproducent én potentiële afnemers. Gemeente Zelzate, North Sea Port, stad Gent, ODE en de provincie en POM Oost-Vlaanderen hopen de warmtetransitie in Zelzate op deze manier in een stroomversnelling te brengen.
Dendermonde
In Dendermonde liggen de kaarten anders. Meerdere bronnen zijn voorhanden en de interessante afnemers zijn geografisch meer gespreid. Samen met stad Dendermonde en de Business Club Dendermonde wordt een inventarisatie gemaakt van het potentieel aan warmtevraag en aanbod op het regionaal bedrijventerrein Hoogveld. Een haalbaarheidsstudie wordt dit najaar gelanceerd.

Bij Aqua4C in Kruishoutem wordt sinds 2014 de Omegabaars gekweekt, een vis die opgroeit in puur regenwater en vegetarisch voedsel eet. De restwarmte van de naburige tomatenserres wordt aangewend om het water (in de tank) waar de Omegabaars in zwemt op te warmen. In ruil levert Aqua4C afvalwater om de tomaten mee te kweken. Via deze unieke samenwerking wordt de Omegabaars gekweekt in een quasi gesloten, circulair systeem. Eva De Roo (van Studio Brussel) heeft er een filmpje over gemaakt.

"Wij leveren elektriciteit en warmte aan Aqua4C en krijgen als wederdienst het water van de vissen. Dit water, vol nutriënten, gebruiken we als voedingswater voor onze tomaten. Zo besparen wij op meststoffen, wat zowel ons als het milieu ten goede komt. Een unieke samenwerking in Europa!"
– Johan Vlaemynck, Tomato Masters

In opdracht van de stad Antwerpen, gemeenten Schoten en Wijnegem en met de steun van het Agentschap Innoveren & Ondernemen heeft het team POSAD-ARCADIS-3E-One Architecture uitgebreid onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om tot een duurzame herinrichting van de bedrijvenzone Albertkanaal te komen. Er is niet alleen breed gekeken naar mogelijke projecten in het gebied, maar er zijn ook een aantal concrete projectplannen uitgewerkt voor implementatie van duurzame maatregelen in het projectgebied. Tevens is er in het kader van een bredere visie op de duurzame toekomst van de bedrijvenzone Albertkanaal gekeken naar het bestendigen van duurzame netwerken. Hierbij zijn de mogelijkheden onderzocht voor opschaling en replicatie van beloftevolle concepten.

Dit onderzoek kent een deel waarin met betrokken stakeholders is gewerkt rond uitvoerbare acties en een bredere visie op de duurzame bedrijvenzone Albertkanaal. De studie past ook in de ambitie voor doorgedreven en consequente integratie van klimaataspecten in het ruimtelijk beleid, zoals omschreven in het Klimaatplan Antwerpen. De onderzoeksopdracht heeft de doelstelling om concreet uitvoerbare projectplannen uit te werken binnen het kader van een bredere visie. Om tot ontrafeling van potentiële projecten voor verbetering in de verduurzaming van de bedrijvenzone te komen is een methodiek ontwikkeld die uitgaat van de vier grootheden welke de balans bepalen in de verduurzaming van het gebied: watervraag, waterovervloed, energievraag en energie-aanbod. Uit een groter aantal van potentiële projecten zijn vier concepten voor verduurzaming van de bedrijvenzone verder uitgewerkt in plannen van aanpak met sluitende businesscases.

Het rapport presenteert de resultaten van een onderzoek dat deze opdracht in de volle breedte heeft benaderd. De studie laat zien waar de mogelijkheden liggen voor verduurzaming van het gebied, maar maakt ook inzichtelijk welke hindernissen dienen genomen te worden om tot een succesvolle transformatie van het gebied te komen en wat hierbij de rolverdeling kan zijn tussen bedrijfsleven en overheid.

Met het Interregproject Eco2Profit streefden de projectpartners ernaar een bijdrage te leveren aan de vermindering van uitstoot van broeikasgassen op nieuwe en bestaande bedrijventerreinen in de Grensregio Vlaanderen–Nederland. Meer dan 500 bedrijven waren bij het project betrokken door hen te stimuleren CO2-reducerende maatregelen te nemen, de mogelijkheden van samenwerken te benutten, invulling te geven aan het begrip CO2-neutraliteit en de lokale productie van groene stroom op bedrijventerreinen te stimuleren. Dit resulteerde in een aantal concrete demonstratieprojecten. Ook het beleid van de verschillende overheden op het vlak van CO2-reductie werd in kaart gebracht zodat er kon worden gestreefd naar een betere afstemming van de te nemen maatregelen. Vanuit de projectervaring werden ook gerichte aanbevelingen gedaan naar het te volgen beleid.

Het grensoverschrijdende samenwerkingsverband bracht volgende partners samen om deze doelstellingen te realiseren: POM Limburg, POM West- en Oost-Vlaanderen, POM Vlaams-Brabant, POM Antwerpen, NV Industriebank LIOF, Parkmanagement BV, Opzoekingscentrum voor de wegenbouw, Interleuven en Regionale Milieudienst West-Brabant. Deze partijen hebben de ambitie om in de toekomst verder samen te werken aan het realiseren van CO2-neutrale bedrijventerreinen.

De resultaten van Eco2Profit werden gebundeld in het projecthandboek 'Broeikasgasreductie en duurzame energie op bedrijventerreinen in de grensregio Vlaanderen-Nederland'.

In 2010 lanceerde het Agentschap Innoveren & Ondernemen een oproep voor projecten rond bedrijventerreinmanagement (BTM). Er werden 29 projecten goedgekeurd, waarvan negen in de provincie West-Vlaanderen. Het project EHBTM (Eerste Hulp bij BedrijvenTerreinManagement) speelde hierbij, als koepelproject voor de provincie, een coördinerende en ondersteunende rol voor alle West-Vlaamse projecten. Het project werd uitgevoerd door de afdeling Duurzame Economie van de POM West-Vlaanderen in overleg met de intercommunales Leiedal en WVI, de West-Vlaamse bedrijventerreinverenigingen en de betrokken gemeenten.

De projectbrochure schetst een summier beeld van vernieuwende initiatieven en realisaties binnen het project en besteedt aandacht aan knelpunten en succesfactoren voor bedrijventerreinmanagement.