SO WHAT - acroniem voor Supporting new Opportunities for Waste Heat And cold valorisation Towards EU Decarbonization - is een grensoverschrijdend project dat kadert in het Europese onderzoeks- en innovatieprogramma Horizon 2020. Het projectconsortium wordt getrokken door de Italiaanse kennisinstelling RINA Consulting (www.rina.org) en bestaat uit 20 projectpartners verspreid over gans Europa. De Belgische partners zijn POM Antwerpen en de Kempische kmo Kelvin Solutions. 

Het doel van het project is het ontwikkelen van een algemeen toepasbare tool om op basis van beschikbare data in een vroege fase business cases te kunnen berekenen rond de uitwisseling van restwarmte en -koude. De tool kan helpen om investeerders in een warmtenetproject over de streep te trekken, en is nuttig voor de verschillende deelnemende partijen aan een dergelijk project:

• Financiële afweging restwarmtebron
• Financiële afweging voor partner die het warmtenet aanlegt en zal beheren
• Financiële afweging voor afnemers van de restwarmte

Het project loopt tot november 2022.

Situering
Samen met partners uit Vlaanderen en Nederland wordt het ‘energiemakelaarsschap’ gelanceerd én getest. Het gaat over een publieke makelaar die (rest)energie van bedrijven koppelt aan potentiële energieklanten. De POM en provincie Oost-Vlaanderen trekken twee cases waarop de ontwikkelde methodiek toegepast wordt: Zelzate en Dendermonde.
Zelzate
De eerste betreft in hoofdzaak de valorisatie van restwarmte afkomstig van staalproducent Arcelor Mittal Gent om een collectief warmtenet te voeden in Zelzate. Na inventarisatie en eerste doorrekeningen loopt nu een haalbaarheidsstudie. De studie wordt uitgevoerd door Ingenium, het bureau heeft reeds ervaring opgebouwd rond warmtenetten in Oostende en Roeselare. Grote verbruikers zoals het psychiatrisch centrum en het zwembad worden mogelijks aangesloten op het net. De haalbaarheidsstudie moet investeringsbeslissingen mogelijk maken voor kandidaat warmtenetbeheerders- en distributeurs, warmteproducent én potentiële afnemers. Gemeente Zelzate, North Sea Port, stad Gent, ODE en de provincie en POM Oost-Vlaanderen hopen de warmtetransitie in Zelzate op deze manier in een stroomversnelling te brengen.
Dendermonde
In Dendermonde liggen de kaarten anders. Meerdere bronnen zijn voorhanden en de interessante afnemers zijn geografisch meer gespreid. Samen met stad Dendermonde en de Business Club Dendermonde wordt een inventarisatie gemaakt van het potentieel aan warmtevraag en aanbod op het regionaal bedrijventerrein Hoogveld. Een haalbaarheidsstudie wordt dit najaar gelanceerd.

Waar ooit de zuidelijke cluster van de petroleumindustrie was, rijst stilaan Blue Gate Antwerpen (BGA), als een van de modelbedrijvenparken van Europa, uit de grond. Quares, vastgoeddienstverlener, werkt samen met Blue Gate Antwerp Development (BGAD) aan een innovatief business park management met een ongezien dienstenpakket voor Vlaanderen. Het klassieke business park management in Vlaanderen zet vooral in op het controleren en in goede staat houden van zowel het openbare als private domein aangevuld met het stimuleren van samenwerking onder de bedrijven.

Het business park management in BGA streeft naar een intensieve samenwerking tussen alle stakeholders zodat een circulair en CO2-neutraal bedrijventerrein bereikt kan worden. Naast de samenwerking en clustering op procesniveau, is het business park management in BGA maximaal gericht op shared services en infrastructuur. Zo zullen er uitsluitend centrale parkeergebouwen zijn, zal er een centraal facility en congres point komen op het terrein waar bedrijven gebruik kunnen maken van centrale faciliteiten voor vergaderen, fitness, horeca, etc. Daarnaast zal ook het energiebeheer centraal aangestuurd worden en zal een warmtenet gerealiseerd worden. Het business park management zal verder nog inzetten op een centraal afvalmanagement, collectieve beveiliging, etc.

Bovendien zal het business park management samen met Bopro NV de bedrijven bijstaan in het bereiken van hun individuele doelstellingen aangaande duurzaam bouwen (BREEAM), duurzame mobiliteit, etc. Ook op siteniveau zullen de duurzame doelstellingen verankerd worden door een Breeam Communities certificatie.

BGA heeft het voordeel dat de aspecten van een duurzaam parkbeheer reeds geworteld zijn in de concept- en inrichtingsfase. Dit zorgt ervoor dat kostenvoordelen, serviceverhoging en procesoptimalisaties veel gemakkelijker kunnen worden behaald. Het bedrijvenpark is bijvoorbeeld zo vormgegeven dat er langgerekte aaneengesloten bouwblokken ontstaan met grote binnenkoeren voor het gezamenlijk stapelen van materiaal en opslag. Het in goede banen leiden van het delen en beveiligen van deze ruimte is één van de taken die de parkmanager op zich neemt.

Het beheer van de ruimte gaat verder zeer breed. In plaats van elk bedrijf zijn eigen afhandeling van regenwater te laten doen of voor eigen parking te zorgen, wordt dit via één centraal systeem van groene ruimte, wadi’s, trage wegen en amper drie parkeertorens geregeld. Dit zorgt voor een significante kostenbesparing en ruimte-efficiëntie, maar bewerkstelligt tegelijkertijd een hoge uniformiteit en ruimtelijke kwaliteit.

De parkmanager moet dus een hoge mate van betrokkenheid hebben en heeft een veel grotere verantwoordelijkheid ten opzichte van de klassieke bedrijventerreinen waar er veel minder diensten of infrastructuur worden gedeeld. Tot slot is dit business park management geen statisch gegeven. Het opgemaakte charter en parkreglement is aanpasbaar in de tijd zodat het business park management ook mee kan evolueren met veranderende technologie en beleidskaders.

In 2007 besliste UNILIN om de productie van gemelamineerde spaanplaten op de site Ooigem stop te zetten en te verhuizen naar Wielsbeke. In 2015 kocht bouwbedrijf Degetec de voormalige Unilingebouwen met de bedoeling er een duurzaam bedrijvenpark op te richten, waarbij zowel KMO’s als zware watergebonden industrie een plaats krijgen. Het project Duurzame KMO-zone ’t Saspark met woonstmogelijkheid aan het water te Ooigem kadert volledig in de nieuwe trend van urban mining:
-grondstoffen worden ter plaatse gegenereerd (recuperatie van beton van de afbraakwerken)
-hoogwaardige granulaten worden ter plaatse in stortbeton ingezet

Nieuwe eigenaars onderschrijven het gebruik van groene technieken met o.a.
-maximaal gehalte aan gerecycleerde granulaten ter vervanging van primaire grondstoffen (bij gebruik in funderingen, bedrijfsvloeren, wegenis,…)
-maximale opvang en gebruik van regenwater
-(gemeenschappelijke) zonnepanelen voor de units/woningen

Er loopt ook een haalbaarheidsstudie voor de aanleg van een warmtenet.

De werken zijn dit voorjaar gestart.

In Melsele (Beveren) ontwikkelt POM Oost-Vlaanderen een glastuinbouwzone. Deze cluster is bedoeld voor glastuinbouwbedrijven die bereid zijn om in een verregaand samenwerkingsverband te stappen. Naast 31 hectare netto glasoppervlakte, wordt ook een aansluitende landbouwaanverwante zone van 7 hectare gerealiseerd. Dit is voorbehouden voor bedrijven met een activiteit die aan glastuinbouw verwant is zoals toelevering, verwerking of logistiek. De zone voorziet in alle noodzakelijke nutsinfrastructuur met een onderling warmtenetwerk.

Om dit intern energienetwerk te realiseren werd gekozen voor een structuur waarbij de gronden verpacht worden door POM Oost-Vlaanderen. De pachters van de teeltgronden richten samen een nieuw bedrijf op en voorzien elkaar via warmtekrachtkoppelingen van warmte, elektriciteit en CO2 via contracten met dit opgerichte bedrijf. Het samenwerkingsverband zal bovendien (deels) instaan voor de aanleg en het onderhoud van het terrein en de ingebouwde nutsstructuren. Ook de bedrijven van de para-agrarische zone zullen uitgenodigd worden om klant te worden bij dit nieuwe bedrijf.

In latere instantie wordt nagegaan wat de mogelijkheden zijn van energielevering naar de buurt, bijvoorbeeld via mobiele warmte.