Het Kennisnetwerk Bedrijventerreinmanagement zet sterk in op kennisdeling. Door goede praktijken te verzamelen en te communiceren kunnen de verschillende BTM-stakeholders leren van elkaar en inspiratie halen uit wat op andere bedrijventerreinen gebeurt.

Met een Vlaamsbrede benchmarking polsten we naar de werking, financiering en acties van de bedrijventerreinverenigingen, onze primaire doelgroep. De bevraging liep van 24 april tot 26 juni 2023 en werd digitaal verstuurd naar 76 bedrijventerreinverenigingen. We ontvingen 33 invullijsten.

Om de voornaamste tendensen inzichtelijk te maken, hebben we de antwoorden gebundeld en anoniem verwerkt in een eindrapport, dat u onderaan dit artikel vindt. Dit eindrapport kan een aanzet zijn om uw bedrijventerreinvereniging verder te optimaliseren. Vragen of opmerkingen? Neem gerust contact op met de BTM-contactpersoon van uw provincie.

Veel leesplezier!

In de studie ‘Samenwerking op bedrijventerreinen’ ging de SERV op zoek naar inspirerende voorbeelden van duurzame samenwerking op bedrijventerreinen. Hier kan u een selectie uit het rapport lezen waarbij het bedrijventerrein Transportzone Meer in de provincie Antwerpen onder de loep genomen wordt.

Transportzone Meer vormt samen met Hazeldonk (Nederland) één bedrijvenzone met voornamelijk logistieke activiteiten. De bedrijventerreinvereniging Logistic Center Hazeldonk-Meer (LCHM) werd in 2007 opgericht en staat voor grensoverschrijdende samenwerking. Hazeldonk is in 2020 een bedrijveninvesteringszone (BIZ) geworden. Met projectsteun van de POM Antwerpen onderzoeken de bedrijventerreinvereniging en de stad Hoogstraten momenteel op welke manier een business improvement district (BID) gerealiseerd kan worden op de bedrijvenzone in Meer.

Een BID voorziet een duidelijk omschreven wettelijk kader voor samenwerking tussen het lokaal bestuur en de bedrijven en biedt opportuniteiten om samen met de bedrijven het bedrijventerrein aantrekkelijk te maken en te houden.

In de studie ‘Samenwerking op bedrijventerreinen’ ging de SERV op zoek naar inspirerende voorbeelden van duurzame samenwerking op bedrijventerreinen. Hier kan u een selectie uit het rapport lezen waarbij het BIZ bedrijventerrein Breda-Oost 3B-O in Nederland onder de loep genomen wordt.

Op bedrijventerrein de Molenkamp in Borne (Nederland) wilden de ondernemers graag ultrasnel internet via een glasvezelnetwerk. Op aanraden van de gemeente heeft men er besloten om zelf - onder de juridische vorm van een coöperatie - het glasvezelnetwerk aan te leggen.

Het eigen glasvezelnetwerk biedt continuïteit en is een stuk goedkoper dan glasvezel van een grotere aanbieder. De bedrijven op het bedrijventerrein zijn niet verplicht om mee te doen. De investering is betaald door een aantal bedrijven, maar men verwacht wel dat de meeste ondernemers in de toekomst gebruik zullen maken van het glasvezelnetwerk. Hoe meer bedrijven er mee doen, hoe lager de kosten uiteraard worden.

Bij een gezonde groei met meer inkomsten kunnen de tarieven dan ook verder omlaag of kunnen de inkomsten worden ingezet voor gezamenlijke belangen, zoals investeringen in groenbeheer of beveiliging van het terrein. De gekozen coöperatieve samenwerkingsvorm biedt dus vele perspectieven.
 

In 2006 werd de bedrijvenvereniging vzw Zaubeek opgericht, met als doel de samenwerking tussen de bedrijven op de industrieterreinen van Kruishoutem en Zulte te bevorderen. Omdat men werk wilde maken van gemeenschappelijke investeringen in groene energie heeft men in de schoot van de vzw de coöperatieve vennootschap Zaubeek Power opgestart (waarbij de leden van de vzw werden uitgenodigd om mee in te tekenen in de oprichting van de coöperatie). Volgens de statuten bestaan de activiteiten van Zaubeek Power cvba onder meer uit de promotie van hernieuwbare energie, de financiering van hernieuwbare energieproductie en het onderzoek naar mogelijkheden voor duurzame elektriciteitsproductie (bijvoorbeeld windmolens). In bijlage vindt u een presentatie met nog meer inspirerende informatie over één van de eerste (energie)coöperaties op een bedrijventerrein in Vlaanderen.

Bedrijventerreinen Energiepositief oftewel BE+ is een Nederlands samenwerkingsinitiatief van TNO, WM3 Energy, SKBN en Oost NL, dat zich tot doel stelt om binnen 5 jaar 250 bedrijventerreinen energiepositief te maken. Op dit moment zijn er reeds lokale initiatieven om te verduurzamen, maar vaak wordt het wiel opnieuw uitgevonden. Vanuit BE+ wil men de krachten bundelen om bedrijven op bedrijventerreinen in Nederland te helpen om nu de duurzame weg naar de toekomst in te slaan.

Samen met lokale partijen wordt gekeken naar wat al gedaan is om zo snel te komen tot een plan voor het nemen van energiemaatregelen. Voor de realisatie van het plan verenigen deelnemende ondernemers zich in een lokale organisatie. Vanuit die organisatie wordt de benodigde financiering betrokken vanuit het Duurzame Investeringsregeling fonds dat voor het project BE+ is opgezet. Deze vorm van financieren heeft geen invloed op de cashflow van ondernemers en gaat bijgevolg niet ten koste van investeringen in het primaire proces.

Vzw Duwijckpark is de vereniging van de bedrijven gevestigd op het bedrijventerrein Duwijck in Lier. Naast de bedrijven zijn ook de stad Lier en de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij Antwerpen lid van de vereniging.

De missie van de vereniging omvat drie pijlers:

1. De belangen van de bedrijven behartigen en de samenwerking met de lokale overheden bevorderen. Zo kan de vereniging wegen op het beleid en kunnen relevante veranderingen worden op gang gebracht om het bedrijfsleven te ondersteunen.
2. De kwaliteit van het terrein bewaken door het onderhoud en het beheer van de gemeenschappelijke delen te organiseren (buffers en parkings).
3. Een sterk netwerk opbouwen tussen de leden onderling en de relatie met de omliggende terreinen. Om succesvol te ondernemen is een sterk netwerk onontbeerlijk.

De vereniging is een vzw met een raad van bestuur gekozen uit de leden. De raad van bestuur wordt verkozen om de 4 jaar en is verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur, de financiën en de organisatie van de activiteiten. Het lidmaatschap van de raad van bestuur is niet bezoldigd. Elk bedrijf gevestigd op het terrein is lid van de vzw en betaalt een jaarlijkse bijdrage van 0,25 euro/m² kavel om de werking te financieren en daarnaast een jaarlijkse lidmaatschapsbijdrage van 25 euro per bedrijf. Beide bedragen worden jaarlijks geïndexeerd.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen het vaste pakket activiteiten - waaraan alle bedrijven deelnemen - en een pakket vrij te kiezen activiteiten. Het vaste pakket betreft zaken die voor iedereen van belang zijn, zoals de organisatie van het onderhoud van de gemeenschappelijke delen, de signalisatie en de veiligheid. Voor de andere activiteiten zoals groepsaankopen, sneeuwruimen etc. is deelname vrij te kiezen.

Bedrijvenvereniging De Prijkels vzw ging op zoek naar een systeem van blijvende financiële ondersteuning. De vereniging gebruikt hiervoor enerzijds de lidgelden van haar leden, anderzijds gaat ze partnerships aan met commerciële partners uit de regio. Met deze gelden kan er een maandelijkse communicatie verzorgd worden. Daarnaast organiseert de vzw een tiental events op jaarbasis. Dit zijn informele netwerksessies met boeiende sprekers en actuele thema’s.

Er ontstaat dus een win-win-win situatie voor alle partijen:
- voor de leden-bedrijven: de bedrijvenvereniging houdt hen op de hoogte van alles wat reilt en zeilt in de zone en is een centraal aanspreekpunt voor alle stakeholders
- voor de partners: zij krijgen visibiliteit en netwerkmogelijkheden binnen hun directe doelgroep
- voor de vereniging: door de financiële inbreng van leden en partners ontstaat er financiële stabiliteit waardoor ze een continue meerwaarde kan bieden aan de leden

Samenwerkingsinitiatieven op bedrijventerreinen kunnen uiteenlopende financiële, economische, ecologische en maatschappelijke voordelen genereren. POM Antwerpen vindt het belangrijk om die troeven te versterken. In de brochure 'Van netwerking tot nachtbewaking. De dynamiek van bedrijventerreinmanagement' laat POM Antwerpen een aantal bedrijventerreinverenigingen en lokale besturen aan het woord. We komen te weten welke succesvolle BTM-trajecten werden doorlopen en hoe de bedrijventerreinverenigingen de toekomst zien. Voor wie concreet aan de slag wil gaan zijn er een aantal nuttige tips. Ook de Vlaamse overheid komt aan het woord, als toonaangevende stimulator van bedrijventerreinmanagement.

De financiële zelfredzaamheid van een bedrijventerreinvereniging hangt in hoofdzaak af van haar ambitieniveau, activiteiten, dagelijkse werking en structuur. De handleiding 'Op zoek naar inkomsten voor uw bedrijvenvereniging' geeft een overzicht van mogelijke uitgaven- en inkomstenstromen in relatie tot deze parameters. De handleiding bevat ook activiteitenfiches van een aantal kostenbesparende, opbrengstgenererende en service en kwaliteit verhogende activiteiten.