Netwerkdag 'Energietransitie op bedrijventerreinen'

Op woensdag 13 november 2019 organiseerde de POM Oost-Vlaanderen de netwerkdag 'Energietransitie op bedrijventerreinen' in opdracht van het Kennisnetwerk Bedrijventerreinmanagement. Hier kan u kort lezen waar we die dag de nadruk op legden:

We beleven een energierevolutie. Klimaateisen zetten het klassieke energiemodel op de helling en versterken de nood aan decentrale, hernieuwbare energieproductie. Ook onze industrie denkt mee aan die nieuwe toekomst. Op basis van de case op bedrijventerrein Terbekehof in Antwerpen (Wilrijk) stonden op de studiedag dan ook drie pertinente vragen centraal.

1. Hoe kom je tot samenwerking met verschillende stakeholders?
2. Welk model of structuur voldoet aan de uitdagingen?
3. Hoe passen de financiële radertjes in elkaar?

Voor elk van bovenstaande vragen werd naar antwoorden gezocht onder leiding van drie experten. Het debat stond onder vakkundig toezicht van professor Vandendriessche.
Uit de case in Terbekehof blijkt dat een energieproject staat of valt met de aanwezigheid van enkele externe kapstokken. Een energieproject komt niet uit het luchtledige vallen, het knoopt aan op kansen en impulsen die zich voordoen. Concreet voor Terbekehof is dit ISVAG die restwarmte wil uitkoppelen om zijn bestaansrecht te garanderen in combinatie met de benodigde reconversie van de wegenis of riolering. Bovendien is het in grote mate afhankelijk van randfactoren: een actieve bedrijventerreinvereniging is cruciaal, maar ook reeds genomen beleidsbeslissingen spelen een grote rol.

• Hoe kom je tot samenwerking met verschillende stakeholders?

Professor Joris Voets, verbonden aan de vakgroep bestuurskunde & publiek management van de  UGent en gespecialiseerd in governance netwerken stak van wal met het belang van sterke horizontale relaties.
Gelijkwaardigheid, stabiliteit en structuur zijn de Heilige Drievuldigheid binnen de theorie rond samenwerken. Het is daarbij belangrijk om pas tot samenwerking over te gaan als deze echt nodig blijkt. Ga enkel over tot het smeden van een netwerk wanneer ook waarde wordt gecreëerd op het niveau van dit netwerk. Het opbouwen en in stand houden van een netwerk vergt heel wat operationele complexiteit, overweeg naast samenwerken dus ook andere strategieën om je resultaat te behalen. Samenwerken is een middel en geen doel op zich. Werken aan een gedeelde ambitie is een continue opdracht, met onderweg heel wat lastige obstakels. Uit een interactieve bevraging tijdens de studiedag bleek het gebrek aan gedeelde ambitie samen met personele instabiliteit en schijnsamenwerking inderdaad het grootste probleem.  

•  Welk model of structuur voldoet aan de uitdagingen?

Op de vraag welk model of structuur voldoet is geen eenduidig antwoord mogelijk. Het coöperatieve bestuursmodel dat voldoet aan de ICA-principes werd sterk verdedigd door Kris Moonen, werkzaam bij REScoop Vlaanderen. Burgers betrekken binnen energieprojecten zit duidelijk in de lift, mede omdat bedrijventerreinen steeds ingebed zijn in een breder geografisch gegeven. Een grondstroom van de bevolking wil de energietransitie zelf in de hand nemen. Bovendien kunnen energieprojecten zo als hefboom dienen om andere projecten met maatschappelijke baten uit te voeren. 

• Hoe passen de financiële radertjes in elkaar?

Freddy Van Bogget, innovatiemanager bij KBC, bepleitte de intrede van andere spelers als Google of de bankenwereld binnen het gedistribueerd energiesysteem.
Zij zouden in de toekomst een sterke regierol opnemen, voortvloeiend uit onze evolutie naar een Energy Cloud of IoE (Internet of Energy). Het belang van “bankability”, of de bereidheid van financierders om een energieproject te financieren tegen een aanvaardbare interestvoet zal hierdoor enkel toenemen. Bankability staat in functie van het te dragen risico en de opgebouwde reputatie (technologie maturiteit en betrouwbaarheid). Een sterk businessplan brengt u vervolgens tot de sweet spot. Het investeren van eigen middelen en externe financiering vanuit de bankensector blijven voor toekomstige energieprojecten de makkelijkste financieringsvormen.