Het project “Grensland is Circulair” testte een collectieve totaalaanpak voor een beter materiaal- en afvalbeheer op het industriepark Grensland Menen-Wervik en twee bedrijventerreinen in Wervik. Het project inventariseerde eerst grondstoffen en reststromen bij de deelnemende bedrijven. Deze inventaris vormde de basis voor een betere of hoogwaardigere bestemming van de materialen op het terrein. Tegelijkertijd werd hiervoor een financieel model ontwikkeld.

Het project kreeg de steun van Vlaanderen Circulair, de provincie West-Vlaanderen en POM West-Vlaanderen. Deelnemende partners waren bedrijventerreinvereniging Grensland Menen-Wervik, 3PT Consult, Mirom, Stad Menen, Stad Wervik, Provincie West-Vlaanderen en POM West-Vlaanderen.

Op de 'Circulaire week' van 19-23 september 2022 werden alle projectresultaten gedeeld naast tal van andere sprekers en topics:

https://www.wervik.be/grenslandcirculair/circulaire-week-19-23-september

Bedrijven hebben diverse afvalstromen. Voor de inzameling ervan doen zij meestal beroep op private afvalophalers.

Het doel van een gezamenlijke afvalinzameling is tweeledig. Enerzijds kan je op een duurzame manier aan afvalophaling doen. Niet alleen een doorgedreven bronsortering is van belang. Ook het selecteren van slechts één afvalophaler die bij meerdere bedrijven langsgaat heeft een positieve weerslag op onder andere het milieu en de mobiliteit (minder verkeersstromen, minder CO2-uitstoot,…). Anderzijds kunnen de deelnemende bedrijven hun kosten reduceren.

Door samen te werken en de krachten te bundelen wil intercommunale IGEMO het duurzame karakter van de KMO-zone versterken én schaalvoordelen realiseren die in economisch moeilijke tijden voor veel bedrijven een meerwaarde betekenen.

In opdracht van de bedrijventerreinvereniging heeft de parkmanager eind 2012 gesprekken gevoerd met zes afvalophalers in het kader van een gezamenlijke afvalinzameling. Er is hen gevraagd om een prijsvoorstel in te dienen voor de ophaling van de vier meest voorkomende afvalstromen: gewoon bedrijfsrestafval, papier en karton, plastic folies (ook verpakkingsplastic), PMD.

In januari 2013 werd een afvalophaler gekozen door het bestuur van de bedrijventerreinvereniging. Alle leden van de vereniging hebben een individueel contractvoorstel ontvangen op basis van het prijsvoorstel dat door het bestuur is afgesproken met de afvalophaler. Veertien bedrijven hebben een overeenkomst afgesloten. Deze bedrijven konden aanzienlijke besparingen op hun afvalkosten realiseren gaande van 10% tot 50%. Sommige bedrijven besparen door deelname aan dit project meer dan 1.000 euro op jaarbasis.

‌Heel wat bedrijven weten geen blijf met kleine hoeveelheden afval. Het is duur om het apart door de afvalinzamelaar te laten ophalen en daardoor belandt het al te vaak bij het restafval. Denk maar aan halfvolle verfpotten, lege batterijen, kapotte spaarlampen, harde kunststoffen, kunststoffolie of piepschuim. In zulke gevallen kan samenwerken met andere bedrijven uit de buurt interessant zijn: een afvalinzamelaar pikt het afval van alle deelnemende bedrijven in één keer op. Dat is goedkoper én milieuvriendelijker.

Hoe kunt u dit praktisch organiseren? Leg deze vraag voor aan de parkmanager van uw bedrijventerrein, de bedrijventerreinvereniging of de belangenvereniging van bedrijven uit uw buurt. Zij kunnen u helpen om de omliggende bedrijven te contacteren en na te gaan welke afvalstromen ze hebben, een gezamenlijke offerte op te vragen en een praktische regeling voor iedereen uit te werken (contracten aanpassen, kostenverdeling, ...).

Samen bedrijfsafval (laten) inzamelen is één van de zogenaamde 'Cirkeltips', een online tool uitgewerkt door de OVAM in samenwerking met verschillende partners, die bedrijven helpt om een duurzamer materiaalbeheer te ontwikkelen. 

Uit de fusie van 2 bedrijventerreinverenigingen gevestigd in de industriezones Wommelgem en Ranst ontstond vzw Bewora (Bedrijvenvereniging Wommelgem & Ranst). Samen sterk was het motto! Het ledental kende een forse opmars, de structuur werd geoptimaliseerd, er werden werkgroepen gecreëerd en projecten opgestart.

Eén van de realisaties is de gezamenlijke ophaling van papier en karton. Mede dankzij de verkregen subsidies van POM Antwerpen kon dit project uitgewerkt worden. Er werden via Bewora papiercontainers aangekocht en gratis bij de deelnemende bedrijven geplaatst. De voordelen zijn van velerlei aard:

• plaatsing van gratis containers van 1100l-5000l
• enkel bij ophaling wordt afgerekend (voordeeltarief)
• slechts 1 vrachtwagen voor het volledige bedrijventerrein: minder verkeer, goed voor mobiliteit
• minder CO2-uitstoot: goed voor milieu

Er zijn ondertussen 24 bedrijven in de industriezones die ingetekend hebben. Via de gezamenlijke ophaling kan er ook elk jaar een premie bekomen worden via Val-i-Pac (recyclage van bedrijfsmatige verpakkingen) waardoor dit project meer dan een win-winsituatie wordt. Naar aanleiding van dit succes wordt er jaarlijks ook een data-ophaling georganiseerd voor alle Beworaleden die wensen in te schrijven. De bedrijven die hiervoor een attest wensen te bekomen, kunnen dit op eenvoudige aanvraag verkrijgen.

Bedrijven kunnen heel wat winst boeken als ze efficiënt met materialen omgaan. Wat voor het ene bedrijf een afvalstroom is, kan een grondstof of energiebron zijn voor het andere. Via het proefproject ‘ecoclusters’ van OVAM werd nagegaan of deze bedrijven elkaar echt vonden.

Een ecocluster is een groep van naburige bedrijven die samenwerken. Dit kan op allerlei manieren: afval collectief inzamelen en laten ophalen, nagaan hoe grondstoffen efficiënt kunnen ingezet worden, reststromen uitwisselen,…

OVAM testte het systeem van ecoclusters in Olen. Zeven bedrijven namen deel aan het project. Elk bedrijf maakte eerst een materialenscan. Via deze scan kregen bedrijven zicht op de efficiëntie waarmee ze materialen inzetten en wat dat opbrengt. Vervolgens werd er gezocht naar mogelijkheden tot samenwerking tussen de bedrijven.

Uit het Olens proefproject kwamen alvast een aantal waardevolle projecten voort. Zo gaan enkele houtverwerkende bedrijven hun afvalhout verzamelen en leveren aan een ander bedrijf. Dit bedrijf gaat de houtresten gebruiken om elektriciteit op te wekken en de gebouwen te verwarmen. Een win-winsituatie voor alle partijen. Een ander voorstel dat gerealiseerd werd, is de organisatie van een inzamelronde voor KGA bij de bedrijven.

In 2010 lanceerde het Agentschap Innoveren & Ondernemen een oproep voor projecten rond bedrijventerreinmanagement (BTM). Er werden 29 projecten goedgekeurd, waarvan negen in de provincie West-Vlaanderen. Het project EHBTM (Eerste Hulp bij BedrijvenTerreinManagement) speelde hierbij, als koepelproject voor de provincie, een coördinerende en ondersteunende rol voor alle West-Vlaamse projecten. Het project werd uitgevoerd door de afdeling Duurzame Economie van de POM West-Vlaanderen in overleg met de intercommunales Leiedal en WVI, de West-Vlaamse bedrijventerreinverenigingen en de betrokken gemeenten.

De projectbrochure schetst een summier beeld van vernieuwende initiatieven en realisaties binnen het project en besteedt aandacht aan knelpunten en succesfactoren voor bedrijventerreinmanagement.